BİANET Büyükada davasında yargılanan hak savunucusu Özlem Dalkıran’ın AYM başvurusunda, tutuklanmasıyla, kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ihlal edildiğine oybirliğiyle karar verildi.

Büyükada Davasında yargılanan hak savunucusu Özlem Dalkıran’ın avukatı Oya Meriç Eyüboğlu aracılığıyla Anayasa Mahkemesine yaptığı başvuru sonuçlandı.

Mahkeme, Anayasa’nın 19. Maddesinde güvence altına alınan kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ihlal edildiğine, Başkan Zühtü Arslan, Başkanvekilleri Hasan Tahsin Gökcan, Kadir Özkaya, üyeler Engin Yıldırım, Hicabi Dursun, Celal Mümtaz Akıncı, Muammer Topal’ın oybirliğiyle karar vererek Dalkıran’a 40 bin lira manevi tazminat ödenmesine hükmetti.

Özlem Dalkıran bianet’e yaptığı değerlendirmede, davanın halen Yargıtay aşamasında olduğunu belirterek “Sevindirici bir karar ama daha işimiz bitmedi” dedi.

"Bu karar hepimizi kapsıyor"

Dalkıran, “Aynı şartlarda gözaltına alınıp birlikte tutuklandığımız ve aynı davada yargılandığımız arkadaşlarımın başvuruları yine aynı Anayasa Mahkemesince reddedilmiş olsa da, bugünkü karar hepimizin tutukluluğunun hak ihlali olduğunu net olarak gösteriyor” diye konuştu.

AYM ayrıca, tutuklamanın hukuki olmamasından dolayı kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddianın da kabul edilebilir olduğuna oyçokluğuyla karar verdi.

İstanbul Büyükada'da atölye çalışması için bir otelde bir araya gelen 10 insan hakları savunucusundan Özlem Dalkıran, 5 Temmuz'da otele düzenlenen polis baskınıyla gözaltına alınmış, 18 Temmuz’da tutuklanmıştı. 25 Ekim 2017’ye dek tutuklu kaldı, davada 1 yıl 13 ay hapis cezasına mahkum edildi. Davanın temyiz aşaması halen devam ediyor.

“Tüm insan hakları savunucuları adına…”

Özlem Dalkıran, Anayasa Mahkemesi’nin kendisi hakkında insan hakları savunucusu olduğunu yazdığını belirtti ve “Tüm insan hakları savunucuları adına başım gözüm üstüne” yorumunu yaptı.

Karardaki ilgili bölüm şöyle: “Başvurucu, Uluslararası Ar Örgülü Türkiye Şubesinin kurucularından olup Hrant Dink Vakfı ve Helsinki Yurttaşlar Derneği başta almak üzere Türkiye sivil toplumunda tanınan bir insan hakları savunucusudur.”

AYM: Suçlamaya ilişkin bir delil gösterilmedi

Özlem Dalkıran ayrıca, yargılamanın yapıldığı İstanbul 35. Ağır Ceza Mahkemesinin ve istinaf (Bölge Adliye) mahkemesinin yapması gereken en temel görevin, yani savcının suçun ispat yükümlülüğünü icra etmediğinin bu kararla ortaya konduğunu söyledi.

AYM kararında, toplantının gizli olduğuna dair bir delil olmadığı, ayrıca toplantı gizli de olsa bunun tekbaşına suç teşkil etmeyeceği ifade edildi:

“Başvurucu, Büyükada'da gerçekleştirilen toplantının, verilerin korunması ve stresle baş etme yollarını öğrenmek için düzenlenen bir atölye çalışması olduğunu belirtmiştir. Soruşturma makamlarınca söz konusu toplantının gizli bir toplantı olduğu iddia edilmiştir. Ancak soruşturma makamlarınca başvurucunun toplantının gizli olmadığına ilişkin açıklamalarının aksi ortaya konulamamıştır. Kaldı ki bir toplantının gizli olmasının tek başına bir suçlama konusu yapılmaması gerekir.

“Toplantının terör örgütlerine yardım için veya casusluk amacıyla yapıldığına, toplantıda konuşulan konuların suç teşkil ettiğine ilişkin bir iddia ileri sürülmediği gibi bu yönde herhangi bir delil de gösterilmemiştir.”

Kararda ayrıca, Dalkıran’ın WhatsApp yazışmalarında yer alan ve elektronik cihazların otele gelinceye kadar kapatıldığını söylemesinin neden suça konu edildiğinin de araştırılmadığı belirtildi.

“Bu itibarla başvurucunun savunması ve dosya kapsamına göre somut olayda tutuklama için gerekli olan suç işlendiğine dair kuvvetli belirtinin yeterince oraya konulamadığı kanaatine ulaşılmıştır.”

 “Tutuklama hukuka aykırı”

Kararda, tutuklamanın hukuka aykırı olduğunun, ihlale karşılık tazminat ödenmesi gerektiğinin altı çizildi: “Başvuruda, tutuklamanın hukuki olmaması nedeniyle Anayasa'nın 19/3 maddesinin ihlal edildiğine karar verilmiştir.”

Dalkıran’ın başvurusundaki gözaltı işleminin hukuka aykırı olması ve gözaltı süresinin aşılması nedenleriyle kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddiayı ise başvuru yollarının tüketilmemesi nedeniyle kabul edilemez buldu.

Ayrıca, adil yargılanma hakkı, masumiyet karinesi ve şeref ve itibar hakkının ihlal edildiği iddiaları da kabul edilemez bulundu.

Karşı oy: Gizli toplantı böyle mi yapılır?

AYM üyeleri Rıdvan Güleç ve Basri Bağcı, karara yazdıkları karşı oyda, Dalkıran’ın tutuklanmasının gerekçeye dayanmadığı ifade edildi:

“Tutuklamaya karar verilirken yapılan iş dosyada mevcut delillerin başlıklar halinde isimlerinin sayılmasından öteye geçmemiştir.

“İtham olunan suçun vasfı gereği çok gizli yapılması beklenecek bir toplantının neden umuma açık bir otelin salonunda ve açık kapılar ardında yapıldığı, toplantıda görev alacak tercümanın bu olayın vasfına uygun olmayacak tarzda neden piyasadan temin edildiğine dair değerlendirmelerin yeterince yapılmadığı görülmektedir.”

Karşı oyda, başka bir koruma tedbiri de verilebilecekken, tutuklama yerine koruma tedbirlerinin neden yetersiz kalacağı hususunun yeterince tartışılmadan tutuklama kararı verildiği ifade edildi.