Anayasa Mahkemesi Birinci Bölüm, “Bu suça ortak olmayacağız” başlıklı bildiriyi imzaladıkları için “silahlı terör örgütü propagandası yapmak” suçundan cezalandırılan, arasında bu nedenle cezaevine giren Prof. Dr. Füsun Üstel’in de bulunduğu 10 barış akademisyeninin bireysel başvurusunu görüştü. Bir karara varmayan Birinci Bölüm, Adalet Bakanlığı'ndan başvuruya ilişkin istenilen görüşün gelmemesini gerekçe göstererek toplantıyı erteledi.
“Barış için Akademisyenler” İnisiyatifi; Sur, Cizre ve Silopi başta olmak üzere Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ndeki sokağa çıkma yasakları ve operasyonlar sırasında yaşanan insan hakları ihlallerine karşı 10 Ocak 2016’da “Bu suça ortak olmayacağız” adlı bildiri yayımladı. Bildiriyi ilk olarak bin 128 öğretim üyesi imzaladı. Sonraki süreçte imza sayısı 2 bin 218’e çıktı. Bildiriye tepki gösteren Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, iki farklı açıklamasında imzacıları “aydın müsveddeleri” diye niteledi ve “Gitsinler hendek kazsınlar veya dağa çıksınlar” dedi.
Bu arada Türkiye genelindeki savcılıklar, barış bildirisini imzalayan akademisyenler hakkında “Terör örgütü propagandası yapmak” suçundan soruşturma başlattı. 15 Ocak 2016’dan itibaren onlarca akademisyen gözaltına alındı, bazıları tutuklandı ve bir süre cezaevinde kaldı. 15 Temmuz darbe girişiminin ardından ilan edilen OHAL sürecinde çıkarılan kararnamelerle bildiriyi imzalayan 404 akademisyen üniversitelerdeki görevlerinden ihraç edildi.
Yürütülen soruşturmalar kapsamında 724 akademisyen hakkında dava açıldı. 5 Aralık 2017’den bu yana devam eden davalar kapsamında 8 Mayıs 2019 itibariyle 191 akademisyen hapis cezasına çarptırıldı. 191 kişi içerisinden 28 kişinin hapis cezası 2 yılın üstünde kaldığı için, 6 kişi ise hükmün açıklanmasının geri bırakılmasını kabul etmediği için toplamda 35 kişinin mahkumiyet kararı ertelenmedi.
Bu imzacılarından Prof. Dr. Füsun Üstel, İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 3. Ceza Dairesi tarafından onanan 1 yıl 3 aylık hapis cezasının infazı için Eskişehir Kadın Kapalı Cezaevine teslim oldu ve hapse girdi. Üstel, 21 gündür cezaevinde. Bu kapsamda ceza alan 10 akademisyen, Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuruda bulundu.
Anayasa Mahkemesi Birinci Bölüm, 10 başvuruyu “2018/17635” numarasında birleştirerek bugün görüştü. 10 kişi arasında Füsun Üstel’in de dosyası yer aldı. Toplantıda, “bir grup akademisyen tarafından yayınlanan bildiriye imza atan başvurucuların cezalandırılması nedeniyle ifade özgürlüğünün ihlal edildiği iddiası” ele alındı. Bir karara varmayan Birinci Bölüm, Adalet Bakanlığı'ndan başvuruya ilişkin istenilen görüşün gelmemesini gerekçe göstererek toplantıyı erteledi. Mahkemenin, bakanlıktan gelecek savunmanın ardından başvuruyu yeni bir gündemde ele alacağı öğrenildi. Buna karşılık yüksek mahkemenin, bakanlık görüşü gelmeden başvuruyu gündemine alması soru işaretine neden oldu.
