Hak savunucusu ve sinemacı Fatin Kanat, her iki alanda da uzun yıllardır mücadelesini sürdürüyor. Siyasi görüşleri nedeniyle 1980 darbesi sonrası mesleği öğretmenlikten ihraç edildi, tutuklandı, yargılandı ve 15 yıl cezaevinde yattı. F Tipi cezaevlerinde dayatılan tek tip elbise uygulamasına karşı yapılan açlık grevine katıldı. İşkence gördü. Cezaevinden çıktıktan sonra sinema eğitimine devam etti, İşçi Filmleri Festivali’nin düzenleyicileri arasında yer aldı. 2018’de İHD yönetimine seçildi, 27 Kasım 2019’da evine yapılan polis baskınıyla gözaltına alındı. Hakkında açılan davada, “terör örgütü propagandası yapmak”la suçlandı.
Fatin Kanat 1958 yılında dünyaya geldi. Yüksek öğrenimi Gazi ve Ankara Üniversitelerinde tamamladı. Gençlik yıllarından itibaren devrimci hareket içinde yer aldı.
1980 darbesinden sonra tutuklandı, cezaevinde işkence gördü
1981 Şubat’ında gözaltına alındı. Eski Türk Ceza Kanunu’nun 125. Maddesinden yargılandı ve hüküm giydi. 15 yıl süren mahkumluğunda Alemdağ, Mamak, Ulucanlar, Bursa E Tipi, Bursa Özel Tip, Çanakkale, Eskişehir F Tipi ve Ermenek cezaevlerinde yattı. 1984 Ocak ayında Metris ve Mamak’ta eş zamanlı başlayan tek tip elbise eylemlerinde yer aldı. Mamak’ta 42 gün süren açlık grevine katıldı. İşkence de gördüğü 42 günün sonunda 43 kiloya düştü.
Haber verilmeden dava açıldı, hüküm verildi
Açılışından kapanışına kadar, F Tipi cezaevlerinin ilk örneği olan Eskişehir F Tipi Cezaevi’ndeydi. Burada işkence gördü, işkenceyi teşhir etti, raporlara girmesini sağladı. Bursa Cezaevine nakledildikten sonra önceki hücresini ateşe vermekle suçlandı, hakkında dava açıldı. Davanın kendisinin yokluğunda yürüdüğünü, 4 ay hapis cezasıyla sonuçlandığını, sonucun kendisine tebliğ edilmediğini, Yargıtay'da onandığını 1996 tahliye edilip tekrar gözaltına alınınca öğrendi.
İşçi Filmleri Festivali düzenleyicilerinden olan Kanat, yüksek lisansını İran sineması üzerine yaptı, “İran Sinemasında Kadın” isimli bir kitap yayımladı. 2011’de Necmettin Salaz ile “Halepçe: Sonsuz Umut” isimli belgeselin yönetmenliğini üstlendi. Ardından “Tükenmeyen Umut:TEK-DER” ve “Çocuklar Naziktir: Maviye Küstürülmüş Çocuklar” isimli iki belgesel daha çekti.
2010’da bir grup akademisyen, sinema yazarı, sinema pratisyeni ve gönüllüyle birlikte Sinetopya’yı kurdu. Sinema üreticisi ve aktivisti olan bu grup, daha sonra Sinetopya Sinema Gönüllüleri adıyla dernekleşti.
Evi baskınıyla gözaltına alındı
İnsan Hakları Derneği’nin (İHD) 2018’de düzenlenen Olağan Genel Kurulunda yönetime seçildi. 2019’da İHD Ankara Şubesi Eş Direktörü oldu. 27 Kasım 2019’da evine yapılan polis baskınıyla gözaltına alındı. 29 Kasım’da yurtdışı çıkış yasağı konarak serbest bırakıldı.
Basın açıklamaları gerekçe gösterilerek dava açıldı
Hakkında “terör örgütü propagandası yapmak” suçlamasıyla Ankara 25. Ağır Ceza Mahkemesi’nde dava açıldı. 2022 tarihli iddianamede Kanat’a yöneltilen suçlamaya, “Hasta Mahpuslara Özgürlük İnisiyatifi” tarafından 2019 yılında İHD Ankara Şube Binası önünde yapılan dokuz basın açıklaması ve “Roboski için Adalet Girişimi” tarafından 2018 yılında İHD Ankara Şube Binası önünde yapılan basın açıklaması delil olarak gösterildi. Kanat hakkındaki soruşturmada “silahlı terör örgütüne üye olma” suçundan kovuşturmaya yer olmadığına karar verildi, ancak iddianame savcısı, suçlama konusu yapılan basın açıklamalarının “örgüt talimatıyla” yapıldığını iddia etti.
19 Nisan 2022 tarihinde görülen ilk duruşmadaki savunmasında Fatin Kanat, hakkında “terör örgütü propagandası yapmak” suçlamasıyla düzenlenen iddianamenin İHD faaliyetlerini yargılamak üzere hazırlandığını söyleyerek, “İnsan hakları savunuculuğu gibi önemli bir görev üstlenmiş biri olarak nereye koyacağımı bilemiyorum. Durumu ağır olan bir hasta mahpusun durumuna dikkat çekmek için bir açıklama yapıyoruz. Cezaevleri içler acısı halde” dedi. Yurtdışına çıkış yasağı, ilk duruşmada kaldırıldı.
Davanın 6 Eylül 2022’de görülen ikinci duruşmasında, ilk celsedeki üye hakimlerden biri Küçükçekmece Ağır Ceza Mahkemesi Başkanlığına atandığı için heyette değişikliğe gidildi. Dosyayı inceleyemediğini söyleyen yeni heyet, esas hakkında mütalaanın hazırlanması için dosyanın iddia makamına gönderilmesine karar verdi.
19 Ekim 2022’deki üçüncü duruşmada savcı, nihai mütalaasını verdi ve Kanat'ın isnat edildiği suçtan dolayı cezalandırılmasını istedi. Mütalaaya karşı savunmalarını hazırlamaları için avukatlara ek süre tanıyan mahkeme, duruşmayı 8 Aralık 2022’ye erteledi.
Karar duruşmasında, savunmaların ardından mahkeme başkanı Fatin Kanat’a “Ceza verilmesi durumunda hükmün açıklanmasının geri bırakılmasını kabul ediyor musunuz?” diye sordu. Kanat ve avukatları kabul etmediklerini belirtti. Fatin Kanat, tüm suçlamalardan beraat etti.
