Kadına yönelik cinsel saldırı ve şiddeti protesto için Şilili feminist Las Tesis örgütünün gerçekleştirdiği protesto koreografisini İstanbul, Ankara, İzmir ve Antalya’da Türkçe sözlerle tekrarlayan kadınlar polis tarafından engellendi, gözaltına alındı, haklarında dava açıldı. Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu üyesi hak savunucuları Fidan Ataselim, Sevda Yeniköylü ve Ayşen Ece Kavas da gözaltına alınanlar arasındaydı. Daha sonra haklarında dava açıldı. Performansı İzmir'de gerçekleştiren kadınlar hakkında da dava açılırken, Ankara Cebeci Kampüsündeki gösteriye katılan öğrencilerin KYK bursu kesildi.
Feminist örgüt Las Tesis’in 25 Kasım 2019’da Şili Kadın Hakları ve Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Bakanlığı önünde düzenlediği danslı protesto, aynı sözlerle Türkiye dahil dünyanın çeşitli ülkelerine yayıldı. Türkiye’deki ilk eylem, Sosyalist Kadınlar Meclisi (SKM) çağrısıyla 30 Kasım 2019’da Kadıköy Süreyya Operası önünde gerçekleştirildi. Kadınların performansına herhangi bir polis müdahalesi olmadı.
Kadıköy’deki performansa polis müdahale etti
8 Aralık 2019 Pazar günü İstanbul ve Ankara’da birer Las Tesis eylemi vardı. Ankara’daki performans Kuğulu Park’ta, İstanbul’daki Kadıköy İskele Meydanı’ndaydı. Her iki performansta da aynı sözler kullanıldı, ancak sadece Kadıköy’dekine polis müdahale etti. Kadıköy’de Kadın Meclisleri'nin çağrısıyla toplanan yüzlerce kadının gerçekleştirdiği performans biterken polis ses cihazlarına el koydu. “Kadın cinayetlerini durduracağız”, “Asla Yalnız yürümeyeceksin” sloganları ile dağılmakta olan kadınlardan altısı, “Kanuna aykırı toplantı ve yürüyüşe silahsız katılarak, ihtara rağmen kendiliğinden dağılmama suçu işlediğine dair kuvvetli suç şüphesinin bulunması, işlediği suçun kamu düzeninde oluşturduğu tehlike ve kişilerin güvenlik ve esenliği üzerindeki muhtemel tehlikeler” gerekçesiyle ters kelepçe takılarak gözaltına alındı. Gözaltına alınanlar arasında Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu (KCDP) Genel Sekreteri Fidan Ataselim, platform temsilcisi Ayşen Ece Kavas ve üye Sevda Yeniköylü de bulunuyordu. Performansın sunuculuğunu yapan Ataselim’e gözaltı sırasında polis tarafından hakaret edildi, Ayşen Ece Kavas ise darp edildi.
Kadın hakları savunucularının avukatlarından Tuba Torun, “Polis yasada öngörülen kalabalığı dağıtma usulünü yerine getirmeden müdahale etti. 3 kere çağrı yapmadı, 15 dakika beklemedi, kalabalığı yola doğru sürükleyerek itti. İki yol arasındaki kısımda çembere aldı. ‘Koridor açın dağılacağız’ diyerek sokağa doğru yürüdük. Bu kez sokakta iki ucu da kapatmak suretiyle kıstırıldık. Polis kalabalığa dağılma fırsatı vermeden gözaltı yaptı" dedi.
Performansın sözleri suç sayıldı
Gözaltına alınanlara, performansın sözleri slogan olarak atılmış gibi ele alınarak "Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu’na muhalefet”, “cumhurbaşkanına hakaret” ve “devlet ve kurumlarını aşağılama" suçlamaları yöneltildi. İstanbul Valiliği yaptığı açıklamada, şarkının Türkçe çevirisinde geçen "tecavüzcü sensin, öldüren sensin, polisler, hâkimler, devlet ve başkan" sözlerinin suç olduğunu belirtti. 24 saat gözaltında tutulan kadınlar Anadolu 4. Sulh Ceza Hâkimliği’nde mahkemeye çıkarıldı. CMK 109 gereğince soruşturma süresince adli kontrol altına alınmalarına karar verilerek serbest bırakıldılar. Avukatlarının itirazı üzerine kontrol şartı daha sonra kaldırıldı.
Kadıköy performansında gözaltına alınanlar beraat etti
Ayşen Ece Kavas, Fidan Ataselim, Nisa Kör, Seda Elhan Barbaros, Sevda Yeniköylü ve Yaprak Okatalı hakkında “Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu’na muhalefet etmek” suçlamasıyla 6 aydan 3 yıla kadar hapis istemiyle dava açıldı.
Davanın ilk duruşması 2 Kasım 2020’de İstanbul Anadolu 29. Asliye Ceza Mahkemesi’nde görüldü. Duruşma, olay günüyle ilgili video görüntülerinin bilirkişiye gönderilmesi kararıyla 23 Şubat 2021'e ertelendi.
23 Şubat 2021'deki ikinci duruşmada mahkeme tanık dinlenmesi talebini reddetti ve davayı 10 Haziran 2021'e erteledi. Duruşma öncesi KCDP üyesi kadınlar adliye önünde bir açıklama yaparak "Devlet gücünü bizim üzerimizde uygulayacağına gitsin sokakta kol gezen katiller üzerinde uygulasın" dediler.
10 Haziran 2021’deki duruşmada mahkeme yargılanan altı kadının beraatine hükmetti.
Ankara’da kadınlar sürüklenerek gözaltına alındı
12 Aralık 2019’da Ankara Güvenpark’ta yine bir Las Tesis eylemi vardı. Yüzlerce kadın Ankara Kadın Platformu’nun çağrısıyla buluştu. Güvenpark’a gelen kadınların performansına polis izin vermedi ve kadınları kalkanlarla iterek alandan uzaklaştırdı. Zorla uzaklaştırılan kadınlar daha sonra Kızılay AVM önünde toplanarak, danslı eylem gerçekleştirdi. Ancak polis kadınlara burada da müdahale etti. 10 kadın yerde sürüklenerek gözaltına aldı.
8 ve 12 Aralık’taki eylemlere müdahale edilince 15 Aralık 2019’da İzmir ve İstanbul’da birer eylem daha düzenlendi. İstanbul’daki eylemin adresi Beşiktaş Barbaros Hayrettin Paşa Meydanı’ydı. Bir hafta önceki performansın aynısı tekrarlandı. Polis geniş güvenlik önlemleri aldı ancak müdahale etmedi. Eylemin ardından kadınlar şarkılar söyleyip halay çektiler. Eylem “Bir kişi daha eksilmeyeceğiz” sloganlarıyla son buldu.
İzmir performansına katılanlar dört yıl sonra beraat etti
İzmir’de ise yüzlerce kadın Alsancak’ta bir araya geldi. Türkçe ve İspanyolca Las Tesis şarkısı eşliğinde dans eden kadınlar sık sık, “Asla yalnız yürümeyeceksin”, “Gelsin baba, gelsin koca, gelsin cop. İnadına isyan, inadına özgürlük” sloganları attı. Eyleme müdahale edilmedi ancak bittikten sonra 25 kadın hakkında ifadeye çağırma kararı çıkartıldı. Güvenlik Şube’ye götürülen kadınlara Türk Ceza Kanunu’nun 301. maddesinde düzenlenen “Devleti ve kurumlarını aşağılama” ve “Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu’na muhalefet etmek” suçlamaları yöneltildi. Kadınlar ifadeleri alındıktan sonra serbest bırakıldı. 24 kadın hakkında “Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu’na muhalefet etmek” suçundan iddianame düzenlenerek Şubat 2020'de dava açıldı.
Davanın ilk duruşması 10 Kasım 2020’de İzmir 7. Asliye Ceza Mahkemesi’nde görülecekti ancak 30 Ekim’de İzmir’de gerçekleşen 6.9 büyüklüğündeki depremde adliye binasının hasar görmesi sebebiyle 21 Ocak 2021 tarihine ertelendi.
21 Ocak 2021’deki duruşmaya tutuksuz yargılanan 13 kadın ve avukatları katıldı. Mahkeme duruşmadaki eksik hususların giderilmesi ve duruşmaya katılmayan sanıkların dinlenmesi için davayı 28 Nisan 2021’e erteledi.
Pandemi nedeniyle iki kez ertelenen davanın beşinci duruşması 19 Ekim 2021'deydi. Bu duruşmada da karar çıkmadı.
31 Mart 2022’de görülen duruşmada hükmün açıklanması bekleniyordu, ancak ifadesi alınamayan sanıklar olduğu için bir sonraki duruşma tarihi olarak 29 Eylül 2022 belirlendi.
Davanın karar duruşması tam dört yıl sonra, 6 Aralık 2023'te yapıldı. 24 kadın, suç unsuru oluşmadığı gerekçesiyle beraat etti.
Polis müdahalesi TBMM’de protesto edildi
Cumhuriyet Halk Partili (CHP) kadın milletvekilleri, İzmir'deki eylemle aynı gün Las Tesis performansına polisin müdahalesini Meclis’te protesto etti. İçişleri Bakanlığı bütçesinin görüşmelerinde söz alan CHP İstanbul Milletvekili Sera Kadıgil, “Bu eylemi yapmak için dokunulmaz olmanız gereken tek ülke ise sayenizde Türkiye oldu. Şimdi kadın milletvekilleri olarak şiddet gören öldürülen tüm kadınlar adına size iki çift lafımız var” dedi. Milletvekilleri daha sonra hep birlikte Türkçe'ye uyarlanan sözleri söyledi. CHP'nin eylemine HDP'li milletvekilleri de destek verdi.
Eylemin ardından söz alan İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, “…Türkiye’de polise, hâkime, devlete, Başkan’a ‘tecavüzcü’ ve ‘öldüren’ demeyi gerektirmiyor. Eğer dans da olacaksa hepimiz dans edelim ayrı da en çok dansı Latin Amerika yapıyor, ne durumda olduğunu biliyoruz… Eğer bunları söyleyerek bu mesele çözülecekse Meclis de duysun. Eğer bu Meclis, ‘Bunları söylemeye devam etsinler’ derse ben İçişleri Bakanı’yım, kanuna rağmen, Anayasa’ya rağmen en geniş hakkımı kullanacağım” dedi.
TGB’nin hedef gösterdiği öğrencilere gözaltı
25 Aralık’ta kadınlar bu kez Ankara Üniversitesi Cebeci Kampüsü’nde bir araya geldi. Ancak bir gün önce Türkiye Gençlik Birliği (TGB) tarafından hedef gösterildiler. TGB, “Dans adı altında devlet düşmanlığı yapılmasına izin vermeyeceklerini” duyurdu. Polis eyleme müdahale etti, 5’i kadın 3’ü erkek 8 öğrenciyi gözaltına aldı. Öğrenciler daha sonra serbest bırakıldı. Öğrenciler hakkında soruşturma başlatan Kredi ve Yurt Kurumu (KYK), üniversiteli kadınları yurttan attı, burslarını kesti.
Antalya’daki performansa polis izin vermedi
Antalya Kadın Platformu üyesi yaklaşık yüz kadın, 29 Aralık 2019’da Kazım Özalp Caddesi'ndeki Attalos heykeli önünde bir araya geldi. "Yaşamak istiyoruz" yazılı pankart açan kadınlar dans etmek istedi, ancak polis şarkının sözlerini gerekçe göstererek dansa izin vermedi. Polisin engellemesinin ardından kadınlar yaşamını yitiren kadınlar için saygı duruşu yaptı. Ardından basın açıklaması okundu.
Performansın sözleri
Peformansın, İspanyolca orijinalinden Türkçe'ye tercüme edilen sözleri şöyle: Patriyarka bir yargıç Kadın olmak suçumuz Kestiğiniz cezamız Seyrettiğiniz şiddet Ataerki bir yargıç Kadın olmak suçumuz Kestiğiniz cezamız Seyrettiğiniz şiddet Tecavüzler Cezasız katiller Şüpheli ölümler Kadın cinayetleri Suç bende değil her neredeysem Ne giydiysem, suç bende değil Suç bende değil her neredeysem Ne içtiysem, suç bende değil Tecavüzcü sensin, öldüren sensin Polisler, hâkimler, devlet ve başkan Direnen kadınlar Dünyada her yerde Asla yalnız yürümeyeceksin…
