İnsan Hakları Derneği (İHD) Diyarbakır Şube yöneticisi ve Eğitim-Sen üyesi Fırat Akdeniz, 672 No’lu KHK ile ihraç edilmiş bir öğretmen. İHD veya üyesi bulunduğu sendika adına katıldığı eylem ve toplantılar nedeniyle defalarca gözaltına alındı, hakkında davalar açıldı. Akdeniz hakkında 2911 Sayılı Kanuna muhalefetten verilmiş 1 yıl 6 ay hapis ile “örgüt üyeliği”nden verilmiş 6 ay 3 yıl hapis cezaları bulunuyor. 

Fırat Akdeniz, 1983 Diyarbakır Kulp doğumlu. Ortaokulu Diyarbakır’da, liseyi Mersin’de okudu, Çukurova Üniversitesi Beden Eğitimi Öğretmenliği Bölümü’nden mezun oldu. 

90’lı yılların başındaki çatışmalı ortam nedeniyle babası, 1992’de Kulp’u terk ederek Mersin’e göç etmek zorunda kaldı. Fırat Akdeniz ile erkek kardeşi de 1995’te babalarını izleyerek Mersin’e yerleşti. Anneleri yedi kız kardeşi ile Kulp’ta yaşamaya devam etti. Babası ancak 19 yıl sonra, 2011’de Kulp’a döndü, kısa süre sonra da vefat etti. 

Üniversite mezuniyeti sonrası Akdeniz’in tayini Silvan’a çıktı. Öğretmen olur olmaz Eğitim ve Bilim Emekçileri Sendikası’na (Eğitim-Sen) üye oldu. 2010’dan sonra sendikanın Silvan temsilciliğini yaptı. 2019-2020 arasında Uluslararası Af Örgütü’nde aktif görev aldı, halen de üyesi. 

Akdeniz, Silvan’da 11 yıl beden eğitimi öğretmenliği yaptı. 1 Eylül 2016’da yayımlanan 672 No’lu Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile binlerce kamu görevlisi gibi mesleğinden ihraç edildi. 23 Eylül 2016’da Kulp’ta gözaltına alınarak terörle mücadele şubesine götürüldü. Dokuz gün gözaltında kaldı. Sorgusunda örgütle ilişkisine dair sorular yöneltildi. Ancak daha sonra savcılık bu konuda takipsizlik kararı verdi. 

Fırat Akdeniz, devlet memurluğundan ihraç edildiğinden bu yana işsiz. Eğitim-Sen’den aldığı maddi, hukuki ve manevi destek ile kız kardeşinin yanında yaşıyor. Aralıklarla köyüne gidip hayvancılık yapıyor. Aile destek mekanizmalarıyla hayatını sürdürüyor. OHAL Komisyonu’na yaptığı başvuru, PKK ile iltisaklı olduğu gerekçesiyle 22 Mart 2022’de reddedildi. Ankara 27. İdare Mahkemesi'nin de ret kararından sonra dosyasını Ankara Bölge Adliyesi'ne taşıdı. 

Fırat Akdeniz, 2016’dan beri İHD üyesi. 2020’den bu yana Gözaltında Zorla Kaybetmeler ve Faili Meçhuller Araştırma Komisyonu’nda görev yapıyor. 

Kendisi de bir kayıp yakını. Amcası, 1993 yılında Kulp’ta kaybedildi. Kendini ne zamandan bu yana hak savunucusu olarak tanımladığı sorulduğunda “Biz savaşın çocuklarıyız, 1990 kuşağıyız. O nedenle hak ihlallerinin, hak arayışının içine doğduk” diyor. 

Son altı yılda sekiz defa darp edilerek gözaltına alındı. Bunlardan ikisi, kız kardeşlerinin gözü önünde evden işkence edilerek alınması şeklinde gerçekleşti. Ters kelepçe takıldı, başına ayakla basıldı, tartaklandı. Herkes görsün diye ters kelepçe ile oturduğu sitenin meydanında bekletildi. 

23 Ağustos 2019’daki kayyum protestolarında gözaltına alındığında polis aracı içinde burnu kırıldı. Fenalaşınca bir gün sonra hastaneye götürüldü. Ameliyattan çıkar çıkmaz yeniden gözaltına alındı. Akdeniz daha sonra kendisine işkence eden polisler hakkında suç duyurusunda bulundu.  

Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığı, eylem ve etkinlikler ile gizli tanık ifadelerini gerekçe göstererek başlattığı soruşturma kapsamında 24 Mayıs 2021’de Diyarbakır, Adana, Mersin, Antalya, Dersim, İstanbul ve Batman’da ev baskınlarıyla pek çok kişiyi gözaltına aldı. Bu isimlerden biri de Fırat Akdeniz’di. İki gün gözaltında tutulan Akdeniz, “örgüt üyeliği” iddiasıyla tutuklandı ve Diyarbakır 11. Ağır Ceza Mahkemesi’nde yargılandı. Aleyhindeki deliller arasında katıldığı eylemler, taziye ziyaretleri ve gizli tanık beyanları bulunuyordu. Davanın karar duruşması 23 Mart 2022’de görüldü ve mahkeme Fırat Akdeniz’e 6 yıl 3 ay hapis cezası verdi. Karar temyiz edildi ve şu anda istinaf aşamasında. 

Akdeniz hakkında, toplantı ve gösteri hakkını düzenleyen 2911 Sayılı Kanun’a muhalefetten de iki dava açıldı. Bunlardan ilki 17 Temmuz 2017’de KESK’in düzenlediği KHK ihraçları protestosuyla ilgiliydi. Diyarbakır 10. Asliye Ceza Mahkemesi, Akdeniz’e 1 yıl 6 ay hapis cezası verdi. Karar 6 Ocak 2022’de istinafta bozuldu ve ilk derece mahkemesine geri gönderildi. Davanın ikinci duruşması 14 Kasım 2022'de görüldü ve Akdeniz mahkemeye yeniden ifade verdi. Davanın 6 Eylül 2023'teki duruşmasında, duruşma savcısı değişikliği nedeniyle, yeni savcının dosyayı inceledikten sonra mütalaa vermesi için, dava 29 Eylül 2023’e ertelendi.

Aynı suçlamayla Diyarbakır 9. Asliye Ceza Mahkemesi’nde açılan dava ise 4 Mayıs 2019’da yine KESK’in çağrısıyla katıldığı basın açıklamasıyla ilgili. 20 Nisan 2021’de açılan bu davadan 21 Haziran 2022'de beraat etti ancak savcı kararı temyiz etti. Dava şu anda istinaf aşamasında.