Akademisyen ve hak savunucusu Ozan Devrim Yay, Eskişehir merkezli Yaşam Bellek Özgürlük Derneği’nin eş başkanı. Savunuculuk faaliyetlerinden dolayı bugüne kadar hakkında onbir kez adli soruşturma açıldı, bunların dokuzu davaya dönüştü. Yay aynı zamanda, ‘Bu Suça Ortak Olmayacağız’ bildirisi imzacılarından biri ve hâlâ üniversitedeki görevine iade edilmedi. Dahil olduğu bilimsel projelerden çıkarıldı, dört yıl boyunca hiçbir bilimsel projede yer alamadı.
Çevre mühendisi Ozan Devrim Yay, 2000 yılından bu yana sivil toplumun ve hak mücadelesinin içinde yer alıyor. Çevre Mühendisleri Odası’nın Eskişehir temsilciliğini, Anadolu Üniversitesi’nde Eğitim Sen'in işyeri temsilciliğini yaptı. 2010’dan bu yana Yaşam Bellek Özgürlük Derneği üyesi ve şu anda eş başkanlık görevini yürütüyor.
Yaşam Bellek Özgürlük Derneği, hak savunuculuğu alanında Eskişehir'de ilk akla gelen sivil toplum örgütleri arasında bulunuyor. Öne çıkan çalışma alanı insan hakları izlemesi olmakla birlikte çevre, doğa ve hayvan hakları ile ilgili de çalışıyorlar. Dernek, İnsan Hakları Savunucuları Dayanışma Ağı’nda ve ulusal çapta örgütlenen Dil Hakları İzleme ve Belgeleme Ağı’nda yer alıyor. İnsan hakları izleme alanında, şehirde örgütlenmesi olmayan dernekler adına da izleme/raporlama yapıyorlar.
Yay, 1997-2017 arasında Anadolu Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümünde öğretim üyesi olarak çalıştı. Görevi sırasında, özel güvenlik şirketinin öğrencilere yönelik uyguladığı şiddeti protesto ettiği ve Barış Akademisyenleri bildirisine imza attığı için iki kere idari soruşturma geçirdi. Güvenlik görevlisinin ve polisin görev yapmasını engellemekle suçlandığı ilkinden kınama cezası aldı, ancak karar idare mahkemesinde bozuldu.
Barış bildirisine imza attığı için görevden uzaklaştırıldı
Barış bildirisi imzacısı akademisyenler arasında bulunduğundan, 5 Ağustos 2016’da görevden uzaklaştırıldı ve üniversite ile sözleşmesi yenilenmedi. 7 Şubat 2017’de 686 sayılı KHK ile Anadolu Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü’ndeki yardımcı doçentlik görevinden ihraç edildi. Açtığı idari davayı kazanmasına ve Anayasa Mahkemesi’nin kararına rağmen, KHK nedeniyle görevine iade edilmedi.
Protesto hakkını kullandığı için yargılandı
Ozan Devrim Yay hakkında bugüne kadar, hak savunuculuğu amacıyla yürüttüğü faaliyetlerden dolayı dokuzu davaya dönüşen onbir adli soruşturma açıldı. 2011, 2012 ve 2013’te Eğitim-Sen adına yer aldığı "kamu çalışanları sendikaları hakkındaki kanun"daki değişiklik ve 4+4+4 eğitim sistemiyle ilgili üç ayrı protesto eylemleri nedeniyle “Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu’na muhalefet etmek’ suçlamasıyla üç ayrı davada yargılandı, hepsinde beraat etti.
Açlık grevindeki eğitimcilerle dayanıştığı için yargılandı
16 Haziran 2017’de Eğitim-Sen’in düzenlediği, açlık grevinin 100. günündeki Nuriye Gülmen ile Semih Özakça’ya destek eylemine katıldığı için OHAL Kanunu’na muhalefetten yargılandı, 23 Şubat 2018’de beraat etti. Bu karar, savcı tarafından temyiz edildi.
Sosyal medya paylaşımları, kitapları ve dernek faaliyetlerinden gözaltına alındı
11 Mayıs 2017’de evinde dört saat süren arama sonrası gözaltına alındı. Yedi gün boyunca gözaltında tutuldu ve hakkında “silahlı terör örgütüne üye olmak”, zincirleme bir şekilde “terör örgütü propagandası yapmak” suçlamalarıyla iddianame hazırlandı. Aleyhine gösterilen deliller arasında sosyal medya paylaşımları, evinde bulunan kitaplar ve dernek faaliyeti kapsamında bir hak ihlali iddiasını araştırmak üzere cezaevinde bir hükümlüyle görüşmesi vardı. Yay, Eskişehir 4. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görülen bu davadan da beraat etti. Dava şu anda Yargıtay aşamasında bulunuyor.
Onur Yürüyüşü Davaları
Ozan Devrim Yay 2022 ve 2023’te Eskişehir Onur Yürüyüşünde gözaltına alındı ve dava açıldı. 2022 Onur Yürüyüşü davasından beraat etti. 2023 Onur Yürüyüşü nedeniyle açılan dava devam ediyor
Yaşam Bellek Özgürlük Derneği tarafından, adil yargılanma hakkının ihlaliyle ilgili hazırlanan video serisinin ilkinde, polis fezlekesi ile savcı iddianameleri arasındaki ilişki, Ozan Devrim Yay'ın yargılandığı bir dava üzerinden ele alınıyor. Videoyu şuradan izleyebilirsiniz.
